چلوگیری از نوسان برق یکی از مهمترین مواردی است که به منظور حفظ ایمنی لوازم برقی، باید به آن توجه کرد. نوسانات برق دلایل مختلفی دارند. مشکلات مربوط به ترانس‌های برق، فرسودگی سیم‌ها، خرابی لوازم برقی خانگی، خیس شدن سیم‌های برق، بالا رفتن فشار بر شبکه برق، نامناسب بودن کنتورها و دلایل دیگر، می‌توانند باعث نوسان جریان برق شوند.
نتیجه این نوسانات، قطعی‌های برق و آسیب دیدن لوازم برقی و گاهی سوختن آن‌هاست.
در واقع این نوسان‌ها، ضررهای مالی زیادی را وارد می‌کنند. وقتی هیچ گریزی از این قطعی‌ها نیست، بهترین کار، اندیشیدن به تمهیداتی است که امکان نوسان برق را به حداقل رسانده و از مشکلات بعدی پیشگیری کند. در ادامه به ۶ روش برای جلوگیری از نوسان برق اشاره خواهیم کرد اما پیش از آن ببینیم چه دلایلی می‌تواند منجر به نوسانات برق شود.
دلایل نوسان برق
دلایل مختلفی برای ایجاد نوسان و تغییر ولتاژ برق وجود دارد. در صورت آشنا بودن با این موارد، می‌توانید راحت‌تر دلیل نوسان برق ساختمان خود را پیدا کنید:
- فرسودگی سیم‌ها: این موضوع به خصوص در خانه‌ها و ساختمان‌های قدیمی زیاد دیده می‌شود. فرسودگی سیم‌ها و از بین رفتن روکش آن‌ها می‌تواند باعث نوسان برق یا اصلاحا برق دزدی شود. این موضوع به‌خصوص در زمانی که بارش برف و باران زیاد باشد، به دلیل خیس شدن سیم‌ها بیشتر دیده می‌شود.
- نامناسب بودن کنتورها: کنتورهای ساختمان‌ها یا به‌صورت دو فاز هستند یا سه فاز. منتور مناسب ساختمان‌های مسکونی، دو فاز است. اما در بعضی از ساختمان‌ها به‌دلیل نیاز به جریان برق بیشتر، نیاز به کنتور سه فاز است. در صورتی که این مورد رعایت نشود، فشار روی سیستم برق زیاد شده و نوسان در جریان برق ساختمان ایجاد می‌شود.
- خرابی لوازم برقی: خرابی لوازم برقی یا مستهلک شدن سیم‌های آن‌ها، می‌تواند باعث بروز نوسان برق در ساختمان‌ها شود.
- فشار به شبکه برق: در صورتی که به‌صورت همزمان از چندین وسیله برقی استفاده شود و در عین حال از محافظ برق استفاده نشود، امکان بروز نوسان برق وجود دارد.
راه‌های جلوگیری از نوسان برق در ساختمان
حالا که با دلایل نوسان برق در ساختمان آشنا شدید، باید بدانیم که چگونه می‌توانیم از این نوسان‌ها جلوگیری کنیم. بهترین راه‌کارها برای حل مشکل تغییرات ولتاژ برق شامل این موارد است:
۱ـ حل مشکلات مربوط به سیم‌کشی ساختمان
مشکلات مربوط به سیم‌کشی ساختمان، از مهمترین دلایلی است که منجر به نوسانات برق می‌شود. اگر در منزل یا محل کار، با نوسان‌های زیادی روبه‌رو هستید، بهتر است از یک تکنسین برق دعوت کنید تا سیم‌کشی ساختمان را بررسی کند. اگر سیم‌ها نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشند، بهتر این است که در اسرع وقت این کار را انجام دهید تا از نوسان‌های برق پیشگیری شود.
۲ـ استفاده از داکت یا روکش سیم‌های برق
در صورتی که سیم‌کشی ساختمان روکار باشد، ممکن است به مرور زمان، روکش‌های سیم‌ها دچار فرسودگی شوند. نتیجه اینکه با وجود بارش باران و برف، احتمال اتصالی یا نوسان‌های برق وجود خواهد داشت. پس شما می‌توانید یا کابل‌های برق را در روکش‌ها یا داکت‌های مخصوص سیم‌های برق قرار دهید. اگر امکان این کار وجود ندارد باید مرتب و به‌صورت دوره‌ای، این سیم‌ها را بررسی کنید تا از سلامت آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
۳ـ اطمینان از سلامت لوازم برقی
گاهی فرسودگی اتصالات لوازم برقی، می‌تواند باعث نوسان برق شود. اگر در خانه لوازم برقی قدیمی دارید، از سلامت سیم‌ها، دوشاخه‌ها و خود وسیله اطمینان حاصل کنید تا امکان نوسان و اتصالی برق را به حداقل برسانید.
۴ـ استفاده از محافظ برق
یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش نوسان برق، استفاده از محافظ‌های برق در خانه است. لوازم برقی پرمصرف مانند تلویزیون، یخچال، کامپیوتر، ماشین لباسشویی یا دیگر لوازم منزل را به رابط محافظ برق وصل کنید. در این صورت نوسان‌ها و اتصالی‌های برق به وسایل شما وارد نمی‌شود. این دستگاه‌ها ولتاژ برق را تنظیم کرده و مانع آسیب رسیدن به آن‌ها به دلیل نوسان برق می‌شوند.
در واقع این محافظ‌ها به محض اینکه تغییری در ولتاژ برق احساس کنند، برق ورودی به دستگاه را قطع کرده و مانع آسیب به آن می‌شوند. با رد شدن نوسان، این محافظ مجددا روشن شده و برق متعادل را وارد دستگاه برقی می‌کند. به این ترتیب با قطعی و نوسان‌های لحظه‌ای، آسیبی به سیستم‌های الکترونیکی وارد نمی‌شود.
۵ـ استفاده از استابلایزر
استابلایزر وسیله‌ای است که با کمک آن می‌توان ولتاژ برق را تثبیت کرد. این دستگاه ولتاژ ورودی و خروجی را تنظیم کرده و مانع ورود نوسان‌های برق به دستگاه‌های برق می‌شود. این وسیله میزان ولتاژ برق را همواره بین ۲۲۰ تا ۲۳۰ ولت ثابت نگه می‌دارد. این استابلایزرها در دو نوع رله‌ای و سروو در بازار وجود دارند که با توجه به نیاز خود می‌توانید آن‌ها را خریداری کنید. مزیت استابلایزر نسبت به محافظ‌های برق این است که شما با خرید یک دستگاه استابلایزر می‌توانید برق ورودی به کل ساختمان خود را مدیریت کنید. این در حالی است که محافظ برق تنها می‌تواند برق ورودی به یک یا حداکثر دو وسیله برقی را کنترل کند.
۶ـ استفاده از یو پی اس
یو پی اس یکی دیگر از وسایلی است که برای جلوگیری از آسیب‌های نوسان برق پیشنهاد می‌شود. این دستگاه نه تنها برای لوازم خانگی، که برای دستگاه‌های کلینیک‌ها و ادارات هم پیشنهاد می‌شود. یو پی اس، وسیله‌ای است که در هنگام قطعی و نوسانات برق، از دستگاه‌های برقی محافظت می‌کند. در واقع با وجود این دستگاه، اختلال ولتاژ برق نمی‌تواند باعث آسیب به دستگاه‌های برقی شود.
جمع بندی
نوسان برق، یکی از دلایل آسیب به لوازم برقی است. این آسیب می‌تواند باعث تحمیل هزینه‌های بسیاری برای افراد شود. پس تغییرات ولتاژ و نوسان برق موضوع مهمی است که باید از آن جلوگیری کرد. به این منظور، ابتدا باید اقدامات ایمنی و فنی را انجام داد.
با مراقبت از سیم‌کشی برق ساختمان و وسایل برقی، تا حد زیادی می‌توان مانع آسیب‌های احتمالی نوسان برق شد. استفاده از کنتور مناسب و عدم استفاده همزمان از لوازم برقی هم می‌تواند راه‌کار خوبی برای جلوگیری از نوسان برق باشد. اما بهترین و موثرترین کار، استفاده از تجهیزات محافظ مانند استابلایزر، یو پی اس و محافظ برق است.
با کمک این وسایل، با اطمینان خاطر می‌توان از آسیب دیدن دستگاه‌های برقی در صورت بروز هرگونه نوسان و تغییرات ولتاژ برق جلوگیری کرد.
